Carmel Cacopardo jitkellem dwar il-ħarsien tal-ambjent.
Kummentarju imxandar fuq RTK nhar it-Tnejn 28 ta’ Diċembru 2015
L-enċiklika Laudato Sì tal-Papa Franġisku tpoġġi quddiemna numru ta’ riflessjonijiet dwar il-ħarsien tal-ambjent liema riflessjonijiet huma apprezzati minn kulħadd, inkluż minn min ma jemminx.
Riflessjoni ewlenija hi dwar kif Franġisku l-ieħor, Franġisku ta’ Assisi, tmien mitt sena ilu, kien iqies lin-natura bħal parti mill-familja. Bla dubju ġejna mfakkra fil-kliem immortalizzat minn Franco Zeffirelli fil-film Fratello Sole, Sorella Luna dwar ħuna x-xemx u oħtna l-qamar.
Din hi stedina biex aħna ukoll inqiesu lin-natura bħala parti integrali mill-familja tagħna. Dan nistgħu nagħmluh jekk napprezzaw iktar ir-rwol importanti li n-natura għandha f’kull waqt ta’ ħajjitna.
Din mhix biss parti mill-filosofija franġiskana. Insibuha ukoll fil-kultura indiġena ta’ diversi popli. Per eżempju, fit-tribujiet Indjani fl-Istati Uniti tal-Amerika kif ukoll fit-tribujiet fid-diversi partijiet tal-Amerika Latina. Hi attitutdni magħġuna ukoll fil-biedja tradizzjonali li żviluppat f’rispett u sintonija sħiħa man-natura.
Aħna parti mill-istess familja għax niffurmaw parti minn eko-sistema waħda. Kull azzjoni tagħna għanda impatt fuq dak kollu li jseħħ madwarna, bl-istess mod li dak li jseħħ madwarna għandu impatt fuqna. Jekk inniġġsu l-arja qed inniġġsuha għal kulħadd. Dan iwassal mhux biss għal mard respiratorju imma ukoll għall-iżbilanċ fil-klima, tant li l-istaġuni bdew jitħawwdu. La taf iktar meta jispiċċa s-sajf u l-anqas meta tibda ix-xitwa jew ir-rebbiegħa. Dan qed jeffettwa kemm lill-uċuħ tar-raba’ kif ukoll lis-siġar li donnhom bdew jitgħażżnu. Qed jeffettwa is-sistemi naturali kollha li fuqhom tiddependi l-ħajja.
In-natura taħdem bħall-katina : kull ħolqa marbuta ma’ u msaħħa (jew imdgħajfa) mill-ħolqa ta’ ħdejha.
Ftit iktar minn ħamsin sena ilu, ż-żooloġista Amerikana Rachel Carson ippubblikat il-ktieb tagħha bl-isem Silent Spring (Ir-Rebbiegħa Siekta). Tosserva kif l-użu bikri tal-pestiċidi ma kienx qed jeffettwa biss l-insetti li kienu qed inaqqru l-uċuħ tar-raba’. Imma kien qed ikollu effett drastiku fuq ħlejjaq oħra, bħall-għasafar, insetti u pjanti li huma ta’ għajnuna kbira għalina. Għax l-għasafar li kienu jfittxu lil dawn l-istess insetti kienu qed jiġu b’mod indirett avvelenati minn l-istess pestiċdi. B’dan il-mod kien hemm nuqqas notevoli ta’ għasafar u bħala konsegwenza n-nuqqas tagħhom kien qed jinħass f’rebbiegħa li kienet qed isir dejjem iżjed siekta. Għalhekk Silent Spring. Carson kienet qed temfasizza li l-pestiċidi kien qed ikollhom effetti li jmorru lil hinn minn dak intenzjonat: kienu qed jagħmlu ħsara konsiderevoli lill-eko-sistema.
Ħamsin sena ilu, Rachel Carson kebbset l-ewwel xrara għal attiviżmu ambjentali fl-Istati Uniti tal-Amerika li wara, infirex mal-erbat irjieh tad-dinja. Għax bħala riżultat tal-osservazzjonijiet xjentifiċi tagħha, iżjed nies indunaw kemm in-natura hi katina waħda : aħna l-bnedmin niddependu ukoll mid-dudu tal-art jew mill-insetti. Din hi l-katina tal-eko-sistema li torbot flimkien lill-bniedem mal-ħamrija u mal-ajru, mal-ilma tax-xita u mal-klima, mal-insetti u mal-annimali li jħokku żaqqhom mal-art.
Għandna ħafna x’nitgħallmu min-natura.
Ħarsu ħarsa madwarkom. Ħarsu lejn is-sigar meta dawn jinżgħu mill-weraq tagħhom. Osservaw kif anke dak il-weraq midbiel, li għalina jidher li ma’ għandu l-ebda użu jew valur, jitmermru w jgħinu lill-ħamrija li terġa’ titma’ lill-istess siġar. In-natura hi bieżla u ma taħlix.
Dawn il-lezzjonijiet sempliċi nsibuhom kontinwament madwarna kieku aħna kapaċi li b’umiltà nħarsu u nosservaw biżżejjed. Għax fi ħsieb Franġisku l-ieħor, in-natura hi bħal oħtna l-kbira li dejjem tieħu ħsiebna. Anke għalhekk jixirqilha r-rispett. Għax dinja waħda għandna u hi d-dar tagħna lkoll.